De fietsketting / La chaîne de Vélo.

Naambepaling / Nomination.

Hedendaags gebruikte fietskettingen hebben doorgaans een schakellengte van 1/2" (circa 12.7mm). Ze verschillen in breedte, afhankelijk van het gebruik: de binnenbreedte is zowat standaard bij zowel kettingen voor derailleurfietsen als fietsen zonder versnellingen, terwijl de (buitenste) kettingbreedte respectievelijk afhangt van het aantal versnellingen of het gebruik..

Les maillons d'une chaîne moderne font en général 1/2 pouce de longueur (environ 12,7 mm). Suivant l'emploie, les chaînes diffèrent en largeur: la largeur interne est pratiquement la même pour les chaînes prévu pour fonctionner avec un dérailleur, ou des chaînes pour vélos avec 1 pignon, alors que la largeur extérieure varie suivant le nombre de vitesses ou l'emploie.
Meestal staat op verpakkingen of specificaties alleen een afmeting vermeld als '1/2 x 1/8' of '1/2 x 3/32'. Dit is een globale aanduiding, die gewoon het onderscheid maakt tussen een ketting voor fietsen zonder (uitwendige) versnellingen, en fietsen met naafversnellingen of zonder versnellingen. Indicatie '1/2 x 1/8' betekent dan dat de ketting schakels heeft van 1/2 inch, en een binnenbreedte van 1/8 inch. De ketting met indicatie '1/2 x 3/32' heeft een binnenbreedte van 3/32 inch, en is dus geschikt om op smallere tandwielen gebruikt te worden. Fietsen met meerdere (uitwendige) versnellingen hebben plaatsbesparend doorgaans smallere tandwielen.

Maten - mesures

Maat
mesure
 Binnenbreedte
Largeur interne
 Kettingreedte
Largeur de chaîne
 Toepassing / emploie
1/2" X 3/16"
  3/16"
  12.9 mm
  BMX / Freestyle single speed
 1/2” X 1/8”
  1/8"
 7,3 - 8,6 - 8,9 - 9,2 - 9,3 - 9,5 mm
versnellingsnaaf of vrijwiel met 1 brede kroon
moyeu à vitess ou pignon avec 1 couronne large
(Sturmey Archer, Atom)
 1/2” X 1/8”
  1/8"
 10,0 mm
 Track (fixed gear) 
 1/2” X 3/32”
  3/32”
 6,7 mm
versnellingsnaaf of vrijwiel met 1 smalle kroon
moyeu à vitess ou pignon avec 1 couronne étroite. (Nexus, Shimano, Suntour)
 1/2” X 11/128”
  11/128”
 5,5 mm
any 11-speed derailleur system
 1/2” X 11/128”
  11/128”
 5,88 mm
  10 speed Race - MTB
 1/2” X 11/128”
  11/128”
 6,6 mm
  9 speed Race - MTB
 1/2” X 3/32”
  3/32”
 7,3 mm
6 - 7 speed Race - MTB
 1/2” X 3/32”
  3/32”
 7,1 mm
6 - 7 - 8 speed Race - MTB

Kettingsloten - Fermetures de chaînes

CHAINLOCKS

De kettingpons.


Vroeger gebruikte men de kettingpons om kettingen te openen, in te korten, en terug te sluiten. Kettingen waren daarop voorzien. Moderne kettingen kan je nog steeds openen of inkorten met de klassieke kettingpons, maar het sluiten vergt een andere methode. Sommige kettingen (o.a. SHIMANO) hebben een aangepaste pen nodig om de ketting te sluiten (met de kettingpons), maar de meeste kettingen maken nu gebruik van een chainlock, ook snelsluiting of 'valse schakel' genoemd. Dezez laten toe van de ketting te openen en te sluiten zonder gereedschap, en bestaan in verschillende soorten. Over het algemeen heeft elke soort ketting een aangepaste snelsluiter nodig.


De meeste kettingen worden momenteel geleverd en/of gemonteerd met een snelsluiting.


Let wel op! Sommige chainlocks kunnen slechts één maal gebruikt worden, deze moet U dus vervangen nadat de ketting om één of andere reden werd open gemaakt.

Slijtage van de ketting - Usure de la chaîne.

Twee elementen werken slijtage van de ketting in de hand: wrijving en tractie. Wrijving onder invloed van vuil, of gebrek aan smeermiddel zorgt ervoor dat er speling komt tussen de schakels, zodat de ketting te soepel wordt. Als de ketting te soepel is zal deze niet meer de beweging van de versnellingsapparaten volgen zodat schakelen moeilijker wordt. Deze vorm van slijtage heeft U volledig in de hand, en kan uitgesteld worden door de ketting zuiver te houden, en regelmatig (en goed) te smeren.
Het tweede element is de uitrekking door tractie.De ketting wordt gewoon langer onder invloed van de kracht die de overbrenging van het trapstel naar het achterwiel teweeg brengt. Als de ketting te veel uitrekt, zullen de tandwielbladen en kroontjes van de cassette of freewheel mee verslijten, of erger nog: de ketting kan gewoon over schieten omdat zij door het uitrekken niet meer op de tandjes past.

Je kan zelf controleren hoe ver het staat met de rek-slijtage van de ketting, door ze van je voorste tandwielblad te 'lichten' (zie foto). Wanneer hierbij een tand volledig zichtbaar wordt is uw ketting aan vernieuwing toe. Natuurlijk bestaan hiervoor ook meettoestellen. Deze apparaatjes meten gewoon het verschil in rek van je gebruikte ketting in verhouding met de theoretische lengte van een aantal nieuwe schakels.


Tandjes van tandwielbladen en kronen vervormen naarmate de ketting slijtage vertoond. Wanneer een nieuwe ketting gemonteerd wordt kan het gebeuren dat deze niet meer goed past op de 'vervormde' tanden. Dit kan gaan van het ondervinden van 'knarsen' (wat meestal over gaat na het 'inrijden' van de nieuwe ketting) tot het 'over schieten', hetzelfde fenomeen als wanneer U te lang wacht om de ketting te vernieuwen. Wanneer te lang gewacht wordt om de ketting te vernieuwen, dienen ook de tandwielen (cassette of pignon) vervangen te worden, en soms ook de voorste tandwielbladen.

Ketting smeren - graisser la chaine.

Een ketting smeren is belangrijk, maar ook de manier waarop. Smeren doe je altijd op een zuivere ketting (eerst proper maken!) en met het gepaste product. Het smeermiddel moet bestand zijn tegen hoge mechanische druk, niet plakken en doordringen in de schakels. Smeer nooit een hele ketting. Het gezegde 'trop is te veel' is hier best op zijn plaats. Smeer een tiental cm van de ketting, en draai een paar keer met de trappers. U zal merken hoe snel het product zich verspreid over de gehele ketting. Te veel smeersel zal te ketting TE vettig maken, waardoor stof en zand kunnen blijven plakken, en voor een verhoogde wrijvings-slijtage zorgen. Smeren moet je wel regelmatig doen. Over het algemeen maken niet goed gesmeerde schakels een mechanisch geluid zodat je dit als een goede lijdraad kan gebruiken over het wanneer je opnieuw moet smeren.

Ketting kuisen - Nettoyer la chaine

In principe kan je de ketting te lijf gaan zoals de rest van de fiets, met water en zeep. Praktisch zal echter snel blijken dat je beter een ontvetter gebruikt, want met het oude smeersel haal je ook het vuil van je ketting af. Er bestaan veel producten voor deze karwei, waaronder ook - aan te raden - milieuvriendelijke. Als de ketting echt vuil is kan je ze beter los maken om ze onder te dompelen in je kuisproduct, en er bestaan ook speciale toestellen waarmee je de ketting zuiver maakt zonder ze los te maken.

Nuttige produkten - Quelques produits utils.

 
 

De kettingreiniger - Le nettoyeur de chaîne.

Dit handig toestel kan je gewoon aan je achterversnelling hangen, zodat de ketting door de toegevoegde ontvetter draait wanneer je de trappers achteruit draait. De ingebouwde borsteltjes zorgen ervoor dat zowel binnen- als buitenkant van de ketting proper gemaakt worden.

Cette appareil pratique permets de nettoyer la chaîne sans la démonter. Il suffit d'accrocher le nettoyeur au dérailleur arrière, et de tourner les pédalles en arrière. Les brosses et le produit dégraissant font le reste!

BBB BRIGHT & FRESH

  • Moderne kettingreiniger. Fantastische resultaten binnen enkele minuten. Geen demontage van de ketting vereist.
  • Soepele kettinggeleider aan de binnenkant.
  • Gemaakt van nylon met vervangbare borstels.
Lees hier de beoordeling van een test over kettingreinigers in CYCLING.BE
 
 image

Cyclon - BIONET

Misschien wel de beste biologisch afbreekbare ontvetter voor het verwijderen van oliën, vetten, poets- en waxmiddelen. Cyclon Bionet is voor het reinigen van ketting, crankset, vork, banden, stuur, zadel, wielen, derailleur, spaken, remmen en kabels.

• Biologisch afbreekbaar.
• Met water vermengbaar.
• Niet giftig.
• Geschikt voor carbon, aluminium, kunststof, metaal en titanium.

Probablement le meilleur produit pour dégraisser pignons et chaînes, nettoyer roues, dérailleurs, freins et pédaliers. Bio-dégradable et non-toxique, se dilue dans l'eau et n'attaque pas les matériau modernes comme le carbone, l'aluminium, les matières synthétiques et le titane.
 

SHIMANO 2015 kettingen - chaines. (pdf)


Useful links: